GDP là gì? Ý nghĩa và cách tính của GDP

GDP là gì? Ý nghĩa của từ viết tắt GDP và công thức tính của chỉ số này là gì? Mời bạn cùng Từ Điển Mới tìm hiểu chi tiết.

Chắc hẳn bạn đã từng ít nhất một lần nghe đến thuật ngữ kinh tế GDP trên kênh thông tin tài chính, kinh tế…Vậy bạn đã thật sự hiểu ý nghĩa của GPD? Hãy cùng giải đáp các vấn đề xoay quanh qua bài viết dưới đây nhé.

Khái quát về GDP

GDP là chỉ số quan trọng phản ánh khái quát về tình hình kinh tế cũng như tốc độ phát triển của mỗi quốc gia.

GDP là gì?

GDP là viết tắt của cụm từ tiếng anh Gross Domestic Product, là tổng sản phẩm quốc nội hay còn gọi là tổng sản phẩm nội địa. GDP dùng để đo lường tổng giá trị tất cả hàng hóa, dịch vụ cuối cùng được cung ứng trên thị trường thuộc phạm vi lãnh thổ của một quốc gia trong một thời kỳ nhất định (thường là một năm).

GDP bình quân đầu người

GDP bình quân đầu người (GDP per capita) là chỉ tiêu thống kê kinh tế thể hiện kết quả sản xuất, kinh doanh tính trên bình quân đầu người của một quốc gia trên một năm. GDP bình quân đầu người là giá trị nhận được khi lấy GDP của quốc gia hay lãnh thổ này tại thời điểm đó chia cho dân số của nó cũng tại thời điểm đó.

Chỉ số GDP bình quân đầu người cao tỷ lệ thuận với mức thu nhập cũng như đời sống của người dân ở quốc gia đó. Nhưng không phải quốc gia nào có chỉ số GDP cao cũng có mức sống cao nhất.

Các yếu tố ảnh hưởng đến GDP của một quốc gia

Trong thực tế, GDP chịu sự tác động của nhiều yếu tố khác nhau. Tuy nhiên chỉ  có 3 yếu tố chính ảnh hưởng trực tiếp đến GDP:

Dân số

Dân số  là lực lượng lao động tạo ra của cải và vật chất cho xã hội. Đồng thời cũng là đối tượng tiêu thụ sản phẩm và các loại hình dịch vụ. Vì vậy, dân số là yếu tố quan trọng không thể tách rời với GDP. Dân số cũng chính là căn cứ để tính GDP bình quân đầu người của quốc gia.

FDI

FDI (Foreign Direct Investment) là chỉ số đầu tư trực tiếp nước ngoài. Đây là hình thức đầu tư dài hạn của cá nhân/ tổ chức nước này vào nước khác. Bao gồm tiền bạc, vật chất, cơ sở hạ tầng, phương tiện sản xuất, cơ sở hạ tầng và các hoạt động xã hội liên quan. FDI là nhân tố quan trọng trong quá trình sản xuất. Vì vậy, nó cũng tác động đến việc tính toán chỉ số GDP.

Lạm phát

Lạm phát chính là hiện tượng mức giá chung của hàng hóa – dịch vụ tăng liên tục theo thời gian và sự mất giá trị của tiền tệ. Nền kinh tế của một quốc gia muốn tăng trưởng cần chấp nhận tình trạng lạm phát ở một mức độ nhất định. Tuy nhiên, nếu lạm phát tăng quá mức cho phép sẽ dẫn tới việc ngộ nhận GDP tăng – nhưng thực tế là khủng hoảng kinh tế.

Phương pháp tính GDP

Phương pháp chi tiêu

Xét về mặt chi tiêu, GDP bao gồm tiêu dùng cuối cùng của hộ gia đình, tiêu dùng cuối cùng của chính phủ, tích lũy tài sản và chênh lệch xuất – nhập khẩu của một đất nước. Vì vậy, phương pháp này tính bằng cách cộng tất cả khoản chi tiêu.

GDP = C + I + G + NX

Trong đó:

• Chi tiêu tiêu dùng (C): tất cả các chi tiêu cho sản phẩm và dịch vụ do các xí nghiệp sản xuất ra và bán cho các hộ gia đình.
• Chi tiêu đầu tư (I): tổng vốn đầu tư phát triển xã hội trong kỳ bao gồm các khoản chi tiêu của doanh nghiệp về trang thiết bị, nhà xưởng…
• Chi tiêu chính phủ (G): các chi tiêu của chính phủ cho giao dục quốc phòng, hành chính, y tế, xây dựng cơ sở hạ tầng…
• Xuất khẩu ròng (NX): sự chênh lệch giữa xuất khẩu và nhập khẩu trong quốc gia đó.

Phương pháp sản xuất

Xết trên góc độ sản xuất, GDP là tổng cộng tất cả giá trị gia tăng của nền kinh tế trong một thời kỳ nhất định.

GDP = Giá trị tăng thêm + Thuế nhập khẩu

hoặc

GDP = Giá trị sản xuất – chi phí trung gian + thuế nhập khẩu

Giá trị tăng thêm của toàn bộ ngành kinh tế được xác định cho cả nước và cho từng vùng lãnh thổ và bằng tổng giá trị tăng thêm của các ngành kinh tế và thành phần kinh tế.

Giá trị tăng thêm của từng ngành kinh tế bao gồm:

• Thu nhập của người sản xuất như tiền lương, tiền công (kể cả bằng tiền hay bằng hiện vật và các khoản trả có tính chất lương), trích nộp bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, nộp công đoàn cấp trên, thu nhập khác ngoài lương, tiền công.
• Thuế sản xuất bao gồm: Thuế hàng hoá (không bao gồm thuế nhập khẩu) thuế sản xuất và chi phí khác. Thuế sản xuất không bao gồm thuế trực thu như thuế thu nhập, thuế lợi tức doanh nghiệp…
• Khấu hao tài sản cố định.
• Giá trị thặng dư
• Thu nhập hỗn hợp

Phương pháp thu nhập

Trong nền kinh tế giản đơn thì GDP được xác định bằng cách cộng tất cả thu nhập gồm thu nhập của người lao động, thuế sản xuất, khấu hao tài sản cố định dùng cho sản xuất và giá trị thặng dư sản xuất trong kỳ của một đất nước.

GDP = W + R + I + Pr + Ti + De

Trong đó:

• W (Wage): tiền lương
• R (Rent): tiền thuê
• I (Interest): tiền lãi
• Pr (Profit): lợi nhuận
• Ti (Indirect tax): thuế gián thu là các khoản thuế đánh vào dịch vụ, hàng hóa bán trên thị trường và trợ cấp của chính phủ cho sản xuất .
• De (Depreciation): khấu hao tài sản cố định

Ý nghĩa và các mặt hạn chế của GDP

Ý nghĩa của GDP

• GDP là thước đo phản ánh tốc độ tăng trưởng kinh tế của một quốc gia. Đồng thời thể hiện sự biến động giá sản phẩm/ dịch vụ theo thời gian
• Sự suy giảm của GDP sẽ ảnh hưởng xấu cho nền kinh tế. Từ đó dẫn đến suy thoái kinh tế, lạm phát, thất nghiệp, mất giá đồng tiền… tác động tiêu cực trực tiếp đến hoạt động sản xuất kinh doanh cũng như đời sống người dân.
• GDP bình quân đầu người phản ánh cho bạn biết mức thu nhập tương đối của một quốc gia và chất lượng cuộc sống ở quốc gia đó.

Hạn chế của GDP

GDP là chỉ số kinh tế phản ánh tình hình nền kinh tế của một quốc giá nhưng cũng có một số mặt hạn chế nhất định.

• GDP không tính đến giá trị của các hoạt động kinh tế phi chính thức như việc làm ngoài giấy tờ, hoạt động chợ đen, công việc tình hình và sản suấy hộ gia đình.
• GDP không phản ánh đầy đủ các hoạt động sản xuất như tự cung, tự cấp.
• GDP không nói gì đến chất lượng của tài sản và dịch vụ và cũng không nói gì đến chất lượng của cuộc sống mà tài sản và dịch vụ mang lại.
• GDP chỉ xem xét sản lượng vật chất cuối cùng và đầu tư vốn mới mà bỏ qua hoạt động chi tiêu, giao dịch trung gian giữa các doanh nghiệp với nhau.
• GDP không phản ánh đến mức độ suy giảm chất lượng môi trường.
• Sự tăng trưởng của GDP không thể phản ánh đúng sự phát triển của một quốc gia và đời sống người dân của quốc gia đó. Đó là vì GDP chỉ nhấn mạnh đến sản lượng vật chất mà không xem xét đến thực trạng phát triển tổng thể của một quốc gia.

Qua đó có thể thấy GDP là chỉ tiêu quan trọng để đánh giá tình hình kinh tế của một quốc gia. Đồng thời là thước đo phản ánh tốc độ phát triển và phần nào đời sống của người dân quốc gia đó.